NGAYONG araw, Pebrero 4, 2014, ay Ika-115 guning taon ng Digmaang-Pilipino Amerikano (1899-1914). Lampas isang siglo na nang ang bagong kalalaya nating bansa ay dinigma at sinakop ng wlnghyang imperyalista.
Kunwaring kaalyado natin, nagtraydor, nag.interes sa ating natural na yaman at istrategikang lokasyon kaya tayo ay nilusob ng walang dangal at awa. At upang mapagtakpan ang maitim na balaking pagnanakaw at pagpatay sa ating mga tagapagtanggol ay ininsulto pa tayo at pinalabas na barbaro, ginamit pa nga ang ngalan ng Diyos... samantalang mas mataas pa ang antas ng ating moralidad, paniniwala, at etikong pampamahalaan sa ilalim ng KKK at ideolohiya nitong Kartilya.
Hanggang ngayon, hindi pa humihingi ng tawad ang masama-ngunit-kunwari-ay-"kaibigan" na imperyalista sa mga pagtortur, pagpatay, panghahalay, divide.and.rule, at pag.kidnap at pagpapahirap (reconcentration camps) ng mga Katipunero at sundalo nating mga ninunong lalake at babae.
Ngayon, dahil patuloy ang presensya at pakikialam/pagmamanipula ng Kalbong Agila, marami sa atin ang nawala na sa wisyo ng sariling kalinangan. Tingin ng karamihan sa atin ay mababang uri ang ating lahi at kultura at bansa samantalang mataas at magaling daw ang magnanakaw.de.mamamatay na Estados Unidos.
Colonial Miseducation/Cultural Imperialism
Isang paraan ng ginawang paghawak ng Kalbong Agila sa ating leeg at isip ay ang tinatawag ngayong 'colonial miseducation' kung saan itinuro ang epal nilang kasaysayan kabilang ang kanilang mga pangulo, ang kanilang wikang Ingles, at kabilang pa rin ang pagpapaniwala sa atin na mataas daw ang kalinangan/sibilisasyon nila at tayo daw ay 'unfit for self-government' blah, blah.
Sa madaling salita, sa huling punto ko sa naunang talata, ay INISULTO tayo--ang ating lahi, ang ating kakayanan. Hindi iilan ang propaganda materials na ginamit ng imperyalista sa pagtutulak ng pananapak/pagmamaliit na brainwashing sa atin at karamihan ay gawa sa kanilang pinanggalingan bansa subalit hindi lahat. Mayroon ding gawa mismo ng Pilipinong binayaran ng Kalbong Agila at pinakamaaga na siguro ang gawang 'obra' ng tanyag na pintor na si Felix Resurreccion Hidalgo na nasa bandang kaliwa ng collage.
"Per Pacem et Libertatem"
Felix Resurreccion Hidalgo
1903/4
Binayaran daw ng P10,000 (na napakalaking halaga na ng taong 1903/04) itong si Hidalgo sa kasagsagan ng Digmaang Pilipino-Amerikano (kunwari lang natapos ng 1902 ang giyera at sina Aguinaldo pa lang ang sumuko noon) upang lumikha ng isang painting na tinatawag na tutulong magtulak ng kapayapaan (Salin: tumigil na sa paglaban sa pananakop ng Kalbong Agila).
Tinawag na "Per Pacem et Libertatem," na pinakita sa Universal Exposition sa St. Louis, Missouri noong 1904 kung saan tayo ang kanilang anthropological specimen 'on display'--pinalabas ang ating mga katutubo na 'primitive' upang bigyang dagdag dahilan ang pananakop nitong imperyalistang bansa ni William McKinley sa atin. Sa guhit/obra na ito ay pinapakitang primitive tayo at silang (pumatay, nag.torture at nagnakaw ng ating bayan) ang siya pang mataas ang antas kuno ng kultura at mababait.
Umpisa pa lang, tinira na tayo ng propaganda at ginamit din ang kababayan natin. Napakagaling ngang alagad nga ng sining si Hidalgo subalit sa pananaw ng makabayan.hanggang.kamatayan.o.hanggang.kaya, hindi ba siya matatawag na isang traydor? Isipin namang nagpagamit siya upang patigilin na ang mga matigas na patuloy na ipinaglalaban ang ating kasarinlan, dangal, at katutubong/sariling kalinangan.
"Tarak kay Mang Juan"
ni Antipas Delotavo
watercolor-1977.
Matapos tumalab ang propaganda at iba pang hakbangin upang makuha ang ating kaluluwa, nagpatuloy ang propaganda at lumawak pa ito. Pinagsama ng imperyalista ang kanilang pang.ekonomiyang interes (maliban pa sa pag.angkin ng ating yaman?) at wikang banyaga at kalinangan sa paraang pagbebenta nila ng kanilang mga produkto... tulad na lamang ng 'iconic' na Coke.
Mababansagang 'cultural imperialism' at 'crass commercialism' ang ganitong gawi ng Kalbong Agila particular. Kailangan lang siguro nating tingnan ang epekto ng softdrink brand na Coke sa ating bayan--sa ating 'drinking habits,' pattern ng paggastos, paggaya o pagtingin sa mga kanluraning modelo nito. Sa sobrang pagpasok na sa ating sistema ng Coke (na hindi naman maganda sa kalusugan), matatawag na sigurong pambansang inumin ito...
Makikita sa collage ang pagpapakita ng alagad ng sining na si Antias Delotavo sa epekto ng Coke sa Pinas--"Tarak kay Mang Juan" (1977, watercolor), tunay na pabigat at pasakit at nakakasugat pa siguro sa ating mga Pilipino/a ang imperyalismong pang.kultura ng Estados Unidos, na sinasagisag ng Coke.
Mga Larawan ng Digmaang Pilipino-Amerikano
(Makikita sa U.S. Library of Congres, mga libro, website, atbp.)
Pagtatama ng Kasaysayan Gamit ang Edukasyon
Hindi lamang ang henerasyon ngayon ang halos walang alam sa bahaging Digmaang Pilipino-Amerikano ng ating kasaysayan. Ang salinlahi mula pa sa pagpasok ng Kalbong Agila sa atin ay nabiktima na ng brainwashing at imperyalismo kabilang ang sa antas ng kultura. Sa kasalukuyan, kailangang ituro ang bahaging iyan ng ating kasaysayan at syempre mainam na gumamit ng 'visual aid' tulad ng primary source na mga larawan ng nasabing Digmaan. Kung hindi gagawin o iuutos ng pamahalaan, tayo na sigurong mamamayan ang gumawa ng paraaan, halimbawa dito sa FB ay ipakalat ang larawan at artikulo patunglol dito.
Kailangan ho na ang ating lahi o bansang Pilipinas/Tagalog/Taga-Ilog/Maharlika ay gumising at ipaglaban ang tunay, ang ating sarili at malayang 'national interest' laban sa kuko ng hlmaw na Kalbong Agila. Kung hindi, tayo rin ho ang kawawa. Mahirap maging 'zombie forever.
__
Pasasalamat ng marami kay Ka Boyd at Dnvzs Zjzllg para sa mga larawan ni Hidalgo at Delotavo
Makikita sa Lopez Museum ang obra ni Felix Ressureccion Hidalgo
.
—
